Edebi Akımlar

Edebiyat Akımlarının Özellikleri:

Edebiyat akımları, belirli dönemlerde belirli özelliklere ve amaçlara göre şekillenmiş, yazarların ve sanatçıların edebi eserler üretirken benimsedikleri düşünce ve üslup birlikleridir. Edebiyat akımları, tarih boyunca farklı dönemlerde ortaya çıkmış ve edebiyatın gelişimine yön vermiştir.

 

Başlıca Edebiyat Akımları ve Özellikleri:

1. Klasisizm (17. yüzyıl)

• Özellikler: Akıl ve sağduyuya önem verilir. Konular, eski Yunan ve Latin edebiyatlarından alınır. İnsan doğasının değişmeyen yönleri, ahlak ve erdem gibi evrensel temalar işlenir.
• Temsilciler: Moliere, Racine, La Fontaine, Corneille

 

2. Romantizm (18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyıl başları)

• Özellikler: Duygular, hayaller ve doğa sevgisi ön plandadır. Bireyin iç dünyası, özgürlük ve doğallık vurgulanır. Klasisizme tepki olarak ortaya çıkmıştır.
• Temsilciler: Victor Hugo, Goethe, Schiller, Lamartine

 

3. Realizm (19. yüzyıl)

• Özellikler: Gerçekçi ve nesnel anlatım önemlidir. Gözlem ve belgeye dayalı eserler verilir. Sıradan insanların yaşamları ve sosyal sorunlar işlenir.
• Temsilciler: Balzac, Stendhal, Gustave Flaubert, Charles Dickens

 

4. Natüralizm (19. yüzyıl)

• Özellikler: Realizmin daha ileri bir aşamasıdır. Bilimsel gözlem ve deneycilik önemsenir. İnsan davranışlarının çevre ve kalıtım etkisiyle şekillendiği vurgulanır.
• Temsilciler: Emile Zola, Guy de Maupassant, Alphonse Daudet

 

5. Parnasizm (19. yüzyıl)

• Özellikler: Şiirde biçim güzelliği ve kusursuzluk aranır. Duygulara değil, görselliğe ve dış güzelliğe önem verilir. Romantizme tepki olarak doğmuştur.
• Temsilciler: Théophile Gautier, Leconte de Lisle, José Maria de Heredia

 

6. Sembolizm (19. yüzyıl sonları)

• Özellikler: Anlam kapalılığı, müzikalite ve imge kullanımı ön plandadır. Şiirde anlamdan çok sezgi ve hayal gücü önemlidir.
• Temsilciler: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Stéphane Mallarmé

 

7. Empresyonizm (İzlenimcilik) (19. yüzyıl sonları)

• Özellikler: Dış dünyanın kişide uyandırdığı izlenimler, anlık duygular ve izlenimler ön plandadır. Öznellik ve bireysellik vurgulanır.
• Temsilciler: Rainer Maria Rilke, Arthur Rimbaud

 

8. Ekspresyonizm (Dışavurumculuk) (20. yüzyıl başları)

• Özellikler: Bireyin iç dünyasını, duygularını ve ruhsal durumunu yansıtmak amaçlanır. Gerçeklerin çarpıtılması ve abartılı imgeler kullanılır.
• Temsilciler: Franz Kafka, James Joyce

 

9. Fütürizm (Gelecekçilik) (20. yüzyıl başları)

• Özellikler: Makineleşme, hız, teknoloji ve geleceğe yönelik temalar işlenir. Geleneksel sanat anlayışına karşıdır.
• Temsilciler: Filippo Tommaso Marinetti, Vladimir Mayakovsky

 

10. Dadaizm (20. yüzyıl başları)

• Özellikler: Akla ve mantığa karşı, rastlantısallığı ve anlamsızlığı savunan bir akımdır. Sanat ve edebiyatın kurallarına karşıdır.
• Temsilciler: Tristan Tzara, Hugo Ball

 

11. Sürrealizm (Gerçeküstücülük) (20. yüzyıl başları)

• Özellikler: Bilinçaltı, rüyalar ve hayal gücü ön plandadır. Gerçeküstü imgeler ve otomatik yazım tekniği kullanılır.
• Temsilciler: André Breton, Salvador Dali, Louis Aragon

 

 

Tablolar

Edebiyat Akımları ve Temsilcileri

Akım	Dönem	Özellikler	Temsilciler
Klasisizm	17. yüzyıl	Akıl ve sağduyu, evrensel temalar, ahlak ve erdem	Moliere, Racine, La Fontaine, Corneille
Romantizm	18. yüzyıl sonları - 19. yüzyıl başları	Duygular, hayaller, doğa sevgisi, bireyin iç dünyası	Victor Hugo, Goethe, Schiller, Lamartine
Realizm	19. yüzyıl	Gerçekçi ve nesnel anlatım, sosyal sorunlar, sıradan insanların yaşamları	Balzac, Stendhal, Gustave Flaubert, Charles Dickens
Natüralizm	19. yüzyıl	Bilimsel gözlem, deneycilik, insan davranışlarının çevre ve kalıtım etkisi	Emile Zola, Guy de Maupassant, Alphonse Daudet
Parnasizm	19. yüzyıl	Şiirde biçim güzelliği ve kusursuzluk, duygular yerine görsellik	Théophile Gautier, Leconte de Lisle, José Maria de Heredia
Sembolizm	19. yüzyıl sonları	Anlam kapalılığı, müzikalite, imge kullanımı	Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Stéphane Mallarmé
Empresyonizm	19. yüzyıl sonları	Anlık duygular ve izlenimler, öznellik ve bireysellik	Rainer Maria Rilke, Arthur Rimbaud
Ekspresyonizm	20. yüzyıl başları	Bireyin iç dünyası, duygular, ruhsal durum, gerçeklerin çarpıtılması	Franz Kafka, James Joyce
Fütürizm	20. yüzyıl başları	Makineleşme, hız, teknoloji, geleceğe yönelik temalar, geleneksel sanat anlayışına karşı	Filippo Tommaso Marinetti, Vladimir Mayakovsky
Dadaizm	20. yüzyıl başları	Rastlantısallık, anlamsızlık, akla ve mantığa karşı, sanat ve edebiyat kurallarına karşı	Tristan Tzara, Hugo Ball
Sürrealizm	20. yüzyıl başları	Bilinçaltı, rüyalar, hayal gücü, gerçeküstü imgeler, otomatik yazım	André Breton, Salvador Dali, Louis Aragon

 

 

Hap Bilgiler

• Klasisizm: Akıl ve sağduyu, eski Yunan ve Latin edebiyatından konular.
• Romantizm: Duygular ve hayaller, bireyin iç dünyası.
• Realizm: Gerçekçi anlatım, sıradan insanların yaşamları.
• Natüralizm: Bilimsel gözlem, insan davranışlarının çevre ve kalıtım etkisi.
• Parnasizm: Şiirde biçim güzelliği, duygular yerine görsellik.
• Sembolizm: Anlam kapalılığı, müzikalite ve imgeler.
• Empresyonizm: Anlık duygular ve izlenimler, öznellik.
• Ekspresyonizm: Bireyin iç dünyası, ruhsal durum.
• Fütürizm: Makineleşme, hız ve teknoloji.
• Dadaizm: Rastlantısallık ve anlamsızlık.
• Sürrealizm: Bilinçaltı, rüyalar ve hayal gücü.

 

 

Sınavda Çıkabilecek Noktalar

• Akımların Temsilcileri ve Özellikleri: Her akımın belirgin özellikleri ve önemli temsilcilerini bilmek.
• Tarihsel Bağlam: Akımların ortaya çıktığı dönemlerin tarihsel ve sosyal bağlamını anlamak.
• Akımlar Arasındaki İlişkiler: Hangi akımın hangi akıma tepki olarak ortaya çıktığını bilmek.

 

 

Örnek Sorular ve Çözümleri

1. Soru:

Soru: Aşağıdaki yazar-akım eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

• A) Moliere - Romantizm
• B) Victor Hugo - Klasisizm
• C) Balzac - Realizm
• D) Emile Zola - Parnasizm

Cevap: C

Açıklama: Balzac, realizmin önemli temsilcilerinden biridir.

 

2. Soru:

Soru: Hangi edebiyat akımı, insan davranışlarının çevre ve kalıtım etkisiyle şekillendiğini savunur?

• A) Klasisizm
• B) Natüralizm
• C) Romantizm
• D) Sembolizm

Cevap: B

Açıklama: Natüralizm, insan davranışlarının çevre ve kalıtım etkisiyle şekillendiğini savunan bir akımdır.

 

3. Soru:

Soru: "Bilimsel gözlem ve deneycilik önemlidir. İnsan davranışlarının çevre ve kalıtım etkisiyle şekillendiği vurgulanır." Yukarıdaki özellikler hangi akıma aittir?

• A) Realizm
• B) Natüralizm
• C) Romantizm
• D) Sürrealizm

Cevap: B

Açıklama: Bu özellikler natüralizme aittir.

 

4. Soru:

Soru: Aşağıdaki akımlardan hangisi duygulara değil, görselliğe ve dış güzelliğe önem verir?

• A) Romantizm
• B) Realizm
• C) Parnasizm
• D) Sembolizm

Cevap: C

Açıklama: Parnasizm, şiirde biçim güzelliği ve kusursuzluğa önem veren bir akımdır.