Paragraf

Paragraf, bir düşüncenin, bir olayın veya bir konunun anlatıldığı ve genellikle bir ana fikrin işlendiği yazılı metnin bir bölümüdür. Paragraf soruları, anlam ve anlatım bütünlüğü ile birlikte düşünceyi geliştirme yollarını kavramayı amaçlar. TYT sınavında paragraf soruları büyük bir yer tutar ve dikkatli bir okuma, anlam bütünlüğünü kavrama ve doğru yorumlama gerektirir.

 

1. Paragrafın Yapısı

1.1 Giriş Bölümü:

• Tanım: Paragrafın ilk cümleleri olup, konuyu tanıtır ve okuyucunun ilgisini çeker.
• Özellikler: Genellikle genel ifadelerle başlar ve konunun ne olduğu hakkında bilgi verir.

1.2 Gelişme Bölümü:

• Tanım: Paragrafın en uzun kısmıdır ve ana fikrin açıldığı, desteklendiği ve ayrıntılandırıldığı bölümdür.
• Özellikler: Örnekler, tanımlar, açıklamalar ve karşılaştırmalar içerir.

1.3 Sonuç Bölümü:

• Tanım: Paragrafın son kısmı olup, ana fikrin özetlendiği veya bir sonuca bağlandığı bölümdür.
• Özellikler: Genellikle özetleyici ve vurgulayıcı cümleler içerir.

2. Paragrafta Anlam Bütünlüğü ve Bağlaşıklık

2.1 Anlam Bütünlüğü:

• Tanım: Paragraftaki cümlelerin birbirine anlamlı ve mantıklı bir şekilde bağlı olmasıdır.
• Örnek: "Sabah erkenden kalktım. Güneşin doğuşunu izledim." Cümleleri arasında zaman ve olay uyumu var.

2.2 Bağlaşıklık:

• Tanım: Paragraftaki cümleler arasında dilbilgisel ve anlamsal bağların kurulmasıdır.
• Örnek: "Sabah erkenden kalktım, çünkü güneşin doğuşunu izlemek istiyordum." "Çünkü" bağlacı ile cümleler arasında neden-sonuç ilişkisi kurulmuştur.

3. Paragrafın Ana Fikri ve Yardımcı Fikirleri

3.1 Ana Fikir:

• Tanım: Paragrafın en önemli düşüncesi veya mesajıdır.
• Özellikler: Genellikle paragrafın içinde bir cümlede özetlenir.

3.2 Yardımcı Fikirler:

• Tanım: Ana fikri destekleyen, açıklayan ve detaylandıran düşüncelerdir.
• Özellikler: Örnekler, karşılaştırmalar, tanımlar ve açıklamalar içerir.

4. Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları

4.1 Tanımlama:

• Tanım: Bir kavramın ne olduğunu açıklama yoludur.
• Örnek: "Doğa, canlı ve cansız varlıkların bir arada bulunduğu bir sistemdir."

4.2 Karşılaştırma:

• Tanım: İki veya daha fazla şeyin benzerlik ve farklılıklarını belirtme yoludur.
• Örnek: "Deniz ve göl arasındaki farklar..."

4.3 Örnekleme:

• Tanım: Bir düşünceyi somutlaştırmak için örnekler verme yoludur.
• Örnek: "Örneğin, ormanların korunması için..."

4.4 Tanık Gösterme:

• Tanım: Bir düşünceyi desteklemek için uzman görüşlerine veya alıntılara yer verme yoludur.
• Örnek: "Ünlü çevreci John Smith'e göre..."

 

 

Tablolar

Tablo 1: Paragrafın Yapısı

Bölüm	Tanım	Özellikler
Giriş	Konuyu tanıtır ve ilgiyi çeker	Genel ifadelerle başlar
Gelişme	Ana fikri destekler ve ayrıntılandırır	Örnekler, açıklamalar, karşılaştırmalar içerir
Sonuç	Ana fikri özetler veya bir sonuca bağlar	Özetleyici ve vurgulayıcı cümleler içerir

 

 

Tablo 2: Düşünceyi Geliştirme Yolları

Düşünceyi Geliştirme Yolu	Tanım	Örnek
Tanımlama	Bir kavramın ne olduğunu açıklama	"Doğa, canlı ve cansız varlıkların bir arada bulunduğu bir sistemdir."
Karşılaştırma	İki veya daha fazla şeyin benzerlik ve farklılıklarını belirtme	"Deniz ve göl arasındaki farklar..."
Örnekleme	Bir düşünceyi somutlaştırmak için örnekler verme	"Örneğin, ormanların korunması için..."
Tanık Gösterme	Bir düşünceyi desteklemek için uzman görüşlerine veya alıntılara yer verme	"Ünlü çevreci John Smith'e göre..."

 

 

Hap Bilgiler

• Paragrafın ana fikrini belirlemek: Paragrafın en önemli mesajını ve ne anlatmak istediğini kavrayın.
• Yardımcı fikirleri tanımak: Ana fikri destekleyen, açıklayan ve detaylandıran fikirleri ayırt edin.
• Anlam bütünlüğünü korumak: Paragrafın tüm cümleleri arasında anlam ve mantık ilişkisi kurun.
• Bağlaç kullanımı: "Çünkü", "ancak", "fakat" gibi bağlaçlarla cümleler arası ilişkiler kurun.
• Düşünceyi geliştirme yollarını kullanmak: Tanımlama, karşılaştırma, örnekleme ve tanık gösterme yollarını kullanarak düşüncelerinizi destekleyin.

 

Sınavda Çıkabilecek Noktalar

• Paragrafın ana fikrini belirlemek.
• Yardımcı fikirleri ve detayları analiz etmek.
• Anlam bütünlüğü ve bağlaşıklığı sağlamak.
• Düşünceyi geliştirme yollarını tanımak ve yorumlamak.

 

Örnek Sorular ve Çözümleri

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi giriş cümlesi olmaya en uygundur?
   • A) "Sabah erkenden kalktım."
   • B) "Bu kitap, diğerlerine göre daha ilgi çekici."
   • C) "Okumanın faydaları saymakla bitmez."
   • D) "Geç kaldığı için özür diledi."

Cevap: C) "Okumanın faydaları saymakla bitmez."
Açıklama: Bu cümle, genel bir ifade ile konuya giriş yaparak okuyucunun ilgisini çeker.

2. "Bu nedenle, ormanların korunması büyük önem taşır." cümlesi hangi paragraf bölümüne ait olabilir?
   • A) Giriş
   • B) Gelişme
   • C) Sonuç
   • D) Hiçbiri

Cevap: C) Sonuç
Açıklama: Bu cümle, bir sonuca vararak ormanların korunmasının önemini vurgular.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tanımlama yapılmıştır?
   • A) "Deniz ve göl arasındaki farklar belirgindir."
   • B) "Doğa, canlı ve cansız varlıkların bir arada bulunduğu bir sistemdir."
   • C) "Örneğin, ormanların korunması için birçok önlem alınmalıdır."
   • D) "Ünlü çevreci John Smith'e göre, doğanın korunması için bireysel çaba gereklidir."

Cevap: B) "Doğa, canlı ve cansız varlıkların bir arada bulunduğu bir sistemdir."
Açıklama: Bu cümlede doğa kavramının tanımı yapılmıştır.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi bağlaşıklık ilkesine uygun değildir?
   • A) "Sabah erkenden kalktım, çünkü güneşin doğuşunu izlemek istiyordum."
   • B) "Çok çalıştığı için başarılı oldu."
   • C) "Kitap okumayı severim, çünkü kitaplar bana çok şey öğretir."
   • D) "Bu kitap, diğerlerinden daha kalın."

Cevap: D) "Bu kitap, diğerlerinden daha kalın."
Açıklama: Bu cümlede iki cümle arasında dilbilgisel veya anlamsal bir bağ kurulmamış.