Noktalama İşaretleri

Noktalama işaretleri, yazılı metinlerde anlamı ve akışı düzenleyen işaretlerdir. Türkçede noktalama işaretleri, cümlenin anlamını belirginleştirmek, okuyucuya yardımcı olmak ve metni daha anlaşılır hale getirmek için kullanılır. Noktalama işaretlerinin doğru kullanımı, metinlerin anlaşılabilirliğini artırır ve dilin doğru bir şekilde aktarılmasını sağlar.

 

Noktalama İşaretleri

1. Nokta (.)

• Cümlelerin sonuna konur.
• Kısaltmalardan sonra kullanılır.
• Kısım isimlerinde (örneğin: sayfa, bölüm) kullanılır.
  • Örnek: Ben bu akşam sinemaya gideceğim. (Cümle sonu)
  • Örnek: T.C. (Kısaltma)

2. Virgül (,)

• Aynı cümlede benzer nitelikteki kelimeleri veya cümle ögelerini ayırmak için kullanılır.
• Ara sözleri ve ek bilgileri ayırmak için kullanılır.
  • Örnek: Elma, armut, muz ve portakal aldım. (Listeleme)
  • Örnek: Kitap, dergi ve gazeteler rafta yer alıyor. (Listeleme)

3. Noktalı Virgül (;)

• Birbiriyle ilişkili fakat ayrı cümleleri ayırmak için kullanılır.
• Virgül ile ayırt edilmesi gereken bağımsız cümleleri ayırır.
  • Örnek: İşe geç kaldım; trafikte çok zaman harcadım. (Bağımsız cümleler)

4. Üç Nokta (…)

• Cümlenin eksik ya da tamamlanmamış olduğunu belirtir.
• Alıntılarda, kesintili anlatımlarda kullanılır.
  • Örnek: Seninle konuşmak istiyorum ama… (Eksik cümle)
  • Örnek: "Hayat bir yolculuktur… ve her yolculuk bir hikaye bırakır." (Alıntı)

5. Soru İşareti (?)

• Soru cümlelerinin sonuna konur.
  • Örnek: Bu akşam sinemaya gidecek misin? (Soru cümlesi)

6. Ünlem İşareti (!)

• Şaşırma, sevinç, öfke gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonuna konur.
  • Örnek: Harika bir gün geçirdik! (Duygu ifadesi)

7. Dikiş İşareti (-)

• Kısımları ayırmak ve kelimeleri birleştirmek için kullanılır.
  • Örnek: Öğrenci-öğretmen ilişkisi çok önemlidir. (Kısım ayırma)
  • Örnek: Elma-şeftali kompostosu (Birleştirme)

8. Parantez (())

• Ek bilgi, açıklama ya da örnek vermek için kullanılır.
  • Örnek: İstanbul (Türkiye'nin en büyük şehri) çok güzel bir şehir. (Ek bilgi)

9. Tırnak İşareti ("")

• Alıntı yapılan sözleri, terimleri ve özel anlamı olan kelimeleri belirtir.
  • Örnek: "Başarı, hazırlık ve fırsatın birleşimidir." (Alıntı)

10. Kesme İşareti (')

• Özel isimlere ek getirilirken kullanılır.
  • Örnek: Ahmet’in (Özel isimde ek)

 

 

Tablolar

Noktalama İşareti	Kullanım Alanı	Örnek
Nokta (.)	Cümle sonları, kısaltmalar, kısım isimleri	Ben sinemaya gidiyorum. T.C.
Virgül (,)	Listeleme, ara sözler, ek bilgiler	Elma, armut, muz aldım. Kitap, dergi var.
Noktalı Virgül (;)	İlişkili fakat bağımsız cümleler, virgül ile ayrılması gerekenler	İşe geç kaldım; trafikte zaman harcadım.
Üç Nokta (…)	Eksik cümleler, alıntılarda kesintili anlatımlar	Seninle konuşmak istiyorum ama…
Soru İşareti (?)	Soru cümlelerinin sonunda	Bu akşam sinemaya gidecek misin?
Ünlem İşareti (!)	Duygusal ifadeler, şaşırma, sevinç, öfke	Harika bir gün geçirdik!
Dikiş İşareti (-)	Kısımları ayırmak, kelime birleştirme	Öğrenci-öğretmen ilişkisi, elma-şeftali kompostosu
Parantez (())	Ek bilgi, açıklama, örnek vermek	İstanbul (Türkiye'nin en büyük şehri) çok güzel.
Tırnak İşareti ("")	Alıntı yapılan sözler, terimler, özel anlamdaki kelimeler	"Başarı, hazırlık ve fırsatın birleşimidir."
Kesme İşareti (')	Özel isimlere ek getirilirken	Ahmet’in, İstanbul’un

 

 

Hap Bilgiler

• Nokta (.): Cümle sonları, kısaltmalar, kısımlarda kullanılır.
• Virgül (,): Listeleme, ara sözler ve ek bilgileri ayırır.
• Noktalı Virgül (;): Bağımsız cümleleri ayırır ve virgül ile ayırt edilmesi gerekenleri ayırır.
• Üç Nokta (…): Eksik ya da tamamlanmamış cümleleri ve alıntıları gösterir.
• Soru İşareti (?): Soru cümlelerinin sonunda kullanılır.
• Ünlem İşareti (!): Şaşırma, sevinç, öfke gibi duyguları ifade eder.
• Dikiş İşareti (-): Kısımları ve kelimeleri ayırmak veya birleştirmek için kullanılır.
• Parantez (()): Ek bilgi ve açıklamalar için kullanılır.
• Tırnak İşareti (""): Alıntılar, terimler ve özel anlamlar için kullanılır.
• Kesme İşareti ('): Özel isimlere ek getirilirken kullanılır.

 

 

Sınavda Çıkabilecek Noktalar

• Noktalama işaretlerinin doğru kullanımı.
• Cümlelerde anlamın belirginleştirilmesi için noktalama işaretlerinin rolü.
• Farklı noktalama işaretlerinin kullanıldığı yerler ve işlevleri.
• Alıntı, açıklama ve ek bilgilerin doğru şekilde belirtilmesi.

 

 

Örnek Sorular ve Çözümleri

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde nokta yanlış kullanılmıştır?
   • A) Kitapları raflara yerleştirdim.
   • B) Oğlum sinemaya gitti.
   • C) Bu akşam yağmur yağacak.
   • D) Türkiye Cumhuriyeti önemli bir ülkedir.

Cevap: B) Oğlum sinemaya gitti.
Açıklama: Cümlenin sonunda nokta kullanımı doğru, ancak anlamın belirginliği için bu cümlede nokta gerekli değil.

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde virgül yanlış kullanılmıştır?
   • A) Benimle gelmek ister misin?
   • B) Kitap, defter ve kalem aldım.
   • C) Yaz tatilinde, denize girdim.
   • D) Öğle yemeğinde pizza, hamburger yedik.

Cevap: D) Öğle yemeğinde pizza, hamburger yedik.
Açıklama: "Pizza" ve "hamburger" arasında virgül gereksizdir.

3. Aşağıdaki cümlelerde hangisinde noktalı virgül kullanımı yanlıştır?
   • A) Sabah erken kalktım; kahvaltı hazırladım.
   • B) Üç yıl yaşadım; birçok arkadaş edindim.
   • C) İşlerimizi bitirdik; sonra dışarı çıktık.
   • D) Akşam sinemaya gittik; bu yüzden yorulduk.

Cevap: D) Akşam sinemaya gittik; bu yüzden yorulduk.
Açıklama: "Akşam sinemaya gittik ve bu yüzden yorulduk" ifadesinde virgül kullanılmalıdır.

4. Aşağıdaki cümlelerde hangisinde tırnak işareti doğru kullanılmamıştır?
   • A) "Başarı, hazırlık ve fırsatın birleşimidir."
   • B) Ali, "Bu kitap çok güzel," dedi.
   • C) Kitap, "Türk Edebiyatı" hakkında bilgiler veriyor.
   • D) "Beni unutma" yazılı kartı buldum.

Cevap: C) Kitap, "Türk Edebiyatı" hakkında bilgiler veriyor.
Açıklama: "Türk Edebiyatı" ifadesi tırnak içinde olmalıdır, ancak burada başlık yerine içerik kısmı olarak kullanılmış.