İsimler

İsimler, dilde kişi, yer, nesne ve kavramları belirten kelimelerdir. İsimler, bir cümlede genellikle özne, nesne veya dolaylı tümleç olarak kullanılır. İsimler, özelliklerine göre farklı türlere ayrılır. Bu türler şunlardır:

 

1. Özel İsimler:

• Tanım: Belirli bir kişi, yer, kurum veya nesneyi ifade eden isimlerdir. Genellikle büyük harfle başlarlar.
• Örnekler: Ahmet, İstanbul, Türkiye, Galatasaray.
• Özellikler:
  • Her zaman belirli ve tekil adları ifade ederler.
  • Cins isimlerden ayıran özellik, özgün ve tekil olmalarıdır.

 

2. Cins İsimler:

• Tanım: Genel olarak benzer özelliklere sahip kişileri, yerleri, nesneleri veya kavramları ifade eden isimlerdir.
• Örnekler: kitap, insan, şehir, araba.
• Özellikler:
  • Belirli bir örneği değil, bir sınıfı ifade ederler.
  • Genellikle özel isimlerle eşleşirler (örneğin: "şehir" → İstanbul).

 

3. Topluluk İsimleri:

• Tanım: Aynı türden birden fazla nesneyi veya kişiyi ifade eden isimlerdir.
• Örnekler: sınıf, orman, ekip.
• Özellikler:
  • Tekil olarak bir grup anlamına gelirler.
  • Genellikle topluluk adıdır ve çoğul bir anlam taşır.

 

4. Soyut İsimler:

• Tanım: Somut olarak gözlemlenemeyen, duygusal ve kavramsal anlam taşıyan isimlerdir.
• Örnekler: aşk, mutluluk, hayal, üzüntü.
• Özellikler:
  • Fiziksel olarak var olmayan, yalnızca zihinde canlanan kavramları ifade ederler.

 

5. Somut İsimler:

• Tanım: Fiziksel olarak gözlemlenebilen ve dokunulabilen nesneleri ifade eden isimlerdir.
• Örnekler: masa, kalem, dağ, araba.
• Özellikler:
  • Fiziksel varlıkları ifade ederler ve duyularla algılanabilirler.

 

6. İsimlerin Çoğul Hali:

• Tanım: Tekil isimlerin birden fazla olduğunu ifade eden hâlidir.
• Örnekler: ev → evler, köy → köyler.
• Ekler: -ler, -lar (Türkçede iki çeşit ek kullanılır ve hangi ekin kullanılacağı isimdeki ünlü uyumuna bağlıdır.)

 

7. İsimlerin İyelik Hali:

• Tanım: Bir şeyin sahipliğini belirtir.
• Örnekler: ev → evim, kitap → kitabım.
• Ekler: -im, -in, -i, -imiz, -iniz, -leri (İyelik ekleri isimlerin sonuna eklenir.)

 

8. İsimlerin Belirtme Durumu:

• Tanım: İsimlerin üzerine eklenen ve belirli bir şey hakkında bilgi veren haldir.
• Örnekler: ev → evi, çocuk → çocuğu.
• Ekler: -i, -ı, -u, -ü (Belirtme durumu ekleri, isimlere eklenerek belirli bir şey hakkında bilgi verir.)

 

9. İsimlerin Yönelme Durumu:

• Tanım: İsimlerin yönelme veya varış noktasını belirten haldir.
• Örnekler: ev → eve, okul → okula.
• Ekler: -e, -a (Yönelme durumu ekleri isimlere eklenir.)

 

10. İsimlerin Ayrılma Durumu:

• Tanım: İsimlerin ayrılma, çıkış veya hareketi belirten haldir.
• Örnekler: ev → evden, okul → okuldan.
• Ekler: -den, -dan (Ayrılma durumu ekleri isimlere eklenir.)

 

 

Tablolar

İsim Türü	Tanım	Örnekler
Özel İsimler	Belirli bir kişi, yer, kurum adları	Ahmet, İstanbul
Cins İsimler	Genel adlar, benzer şeyleri ifade eder	kitap, şehir
Topluluk İsimleri	Aynı türden birden fazla şey	sınıf, orman
Soyut İsimler	Fiziksel olarak gözlemlenemeyen kavramlar	aşk, mutluluk
Somut İsimler	Fiziksel olarak gözlemlenebilen şeyler	masa, kalem
İsimlerin Çoğul Hali	Tekil isimlerin birden fazla olduğunu belirten hâl	ev → evler
İsimlerin İyelik Hali	Sahipliği belirten hâl	ev → evim
İsimlerin Belirtme Durumu	Belirli bir şey hakkında bilgi veren hâl	ev → evi
İsimlerin Yönelme Durumu	Yönelme veya varış noktasını belirten hâl	ev → eve
İsimlerin Ayrılma Durumu	Ayrılma veya hareketi belirten hâl	ev → evden

 

 

Hap Bilgiler

• Özel İsimler: Belirli bir kişiyi, yeri veya nesneyi ifade eder. Büyük harfle başlar.
• Cins İsimler: Genel adlardır ve belirli bir örneği değil, bir sınıfı ifade ederler.
• Topluluk İsimleri: Birden fazla nesneyi veya kişiyi ifade eder ve çoğul anlam taşır.
• Soyut İsimler: Fiziksel olarak gözlemlenemeyen kavramları ifade eder.
• Somut İsimler: Fiziksel olarak gözlemlenebilen şeyleri ifade eder.
• İyelik ve Durum Ekleri: İsimlerin sahipliğini, yönelme ve ayrılma durumlarını belirten eklerdir.

 

 

Sınavda Çıkabilecek Noktalar

• İsimlerin türleri ve özellikleri.
• İsimlerin cümledeki işlevi ve kullanımı.
• İsimlerin çeşitli durum ekleri ile değişimi.

 

 

Örnek Sorular ve Çözümleri

1. Aşağıdaki kelimelerden hangisi soyut isimdir?
   • A) Dağ
   • B) Mutluluk
   • C) Kalem
   • D) Masa

Cevap: B) Mutluluk
Açıklama: "Mutluluk" soyut bir kavramı ifade ederken, diğer seçenekler somut nesneleri ifade eder.

2. Aşağıdaki cümlede hangi kelime özel isimdir?
   • A) Kitap
   • B) Orman
   • C) İstanbul
   • D) Çocuk

Cevap: C) İstanbul
Açıklama: "İstanbul" özel bir yer adıdır ve büyük harfle başlar.

3. Aşağıdaki cümlede hangi kelime topluluk ismidir?
   • A) Öğretmen
   • B) Öğrenci
   • C) Sınıf
   • D) Kitap

Cevap: C) Sınıf
Açıklama: "Sınıf" bir grup insanı ifade eden topluluk ismidir.

4. Aşağıdaki cümlede hangi isim iyelik eki almıştır?
   • A) Kitaplar
   • B) Okulda
   • C) Evim
   • D) Çocuklar

Cevap: C) Evim
Açıklama: "Evim" kelimesindeki "-im" iyelik ekidir ve sahipliği belirtir.