Sözcük Türleri

Sözcük türleri, dilde kullanılan kelimelerin anlam ve işlevlerine göre sınıflandırılmasıdır. Her sözcük türü, cümlede belirli bir işlevi yerine getirir ve kendi iç yapısına sahiptir. Türkçede ana sözcük türleri şunlardır:

 

1. İsimler (Adlar):

• Tanım: Kişi, yer, kavram ve nesne adlarını belirtir.
• Örnekler: Masa, öğretmen, İstanbul, mutluluk.
• Alt Türler:
  • Özel İsimler: Kişi, yer, kurum adlarıdır. (Ahmet, Ankara)
  • Cins İsimler: Genel adlardır, benzer şeyleri ifade eder. (kitap, araba)
  • Topluluk İsimleri: Aynı türden birden fazla nesneyi ifade eder. (sınıf, orman)
  • Soyut İsimler: Somut bir varlığı olmayan kavramlar. (sevgi, hayal)
  • Somut İsimler: Fiziksel olarak var olan şeyler. (gözlük, masa)

 

2. Sıfatlar (Yüklem):

• Tanım: İsimlerin özelliklerini veya durumlarını belirten kelimelerdir.
• Örnekler: Güzel, büyük, akıllı.
• Alt Türler:
  • Nitelik Sıfatları: Nesnenin özelliklerini belirtir. (yeşil, akıllı)
  • Belirteç Sıfatları: Nesnenin miktarını belirtir. (birkaç, bazı)
  • İşaret Sıfatları: Nesneyi işaret eden sıfatlardır. (bu, şu, o)
  • Sahiplik Sıfatları: İsminde sahipliği belirten sıfatlardır. (benim, senin)

 

3. Fiiller (Yüklem):

• Tanım: Hareket, durum veya oluş bildiren kelimelerdir.
• Örnekler: Koşmak, yazmak, olmak.
• Alt Türler:
  • Geçişsiz Fiiller: Nesne almayan fiillerdir. (koşmak, uyumak)
  • Geçişli Fiiller: Nesne alan fiillerdir. (yazmak, görmek)
  • Düzensiz Fiiller: Kök ve eklerinde değişiklikler görülen fiillerdir. (gitmek, gelmek)
  • Yardımcı Fiiller: Ana fiile eklenerek onun anlamını belirler. (olmak, etmen)

 

4. Zarflar (Belirtili):

• Tanım: Fiillerin, sıfatların veya diğer zarfların anlamını belirten kelimelerdir.
• Örnekler: Hızla, çok, burada.
• Alt Türler:
  • Zaman Zarfları: Zamanı belirten zarflardır. (bugün, dün)
  • Mekan Zarfları: Yer belirten zarflardır. (burada, orada)
  • Durum Zarfları: Fiil ya da sıfatların nasıl gerçekleştiğini belirtir. (güzelce, yavaşça)
  • Sıklık Zarfları: Eylemin ne kadar sık yapıldığını belirtir. (sık, nadiren)

 

5. Edatlar (Bağlaçlar):

• Tanım: Cümlede kelimeler arasında anlam ilişkisi kuran ve bağlayan kelimelerdir.
• Örnekler: Ve, ile, veya, ama.
• Alt Türler:
  • Bağlaçlar: Cümleleri veya cümle içindeki parçaları bağlar. (ve, ama, çünkü)
  • Edatlar: İsimlerle diğer kelimeler arasında ilişkiler kurar. (ile, için, tarafından)

 

6. Ünlü ve Ünsüz Harfler:

• Tanım: Ünlü harfler sesli harfleri, ünsüz harfler ise sessiz harfleri ifade eder.
• Örnekler: Ünlü harfler: a, e, i, o; Ünsüz harfler: b, c, d, f.

 

7. Zamirler (Belirteçler):

• Tanım: İsimlerin yerine geçen kelimelerdir.
• Örnekler: Ben, sen, o, bu, şu.
• Alt Türler:
  • Kişi Zamirleri: Kişileri belirten zamirlerdir. (ben, sen, o)
  • İşaret Zamirleri: Belirli nesneleri işaret eden zamirlerdir. (bu, şu, o)
  • Dönüşlülük Zamirleri: Kendi kendine yapılan eylemleri belirtir. (kendim, kendi)
  • Belgisiz Zamirler: Belirli olmayan varlıkları ifade eder. (birisi, hiç kimse)

 

8. Bağlaçlar:

• Tanım: Cümleleri veya cümle içindeki kelimeleri bağlayan kelimelerdir.
• Örnekler: ve, ama, çünkü, ya da.
• Alt Türler:
  • Koordine Bağlaçlar: İki eşdeğer ögeyi bağlar. (ve, veya)
  • Subordinatör Bağlaçlar: Bir ögeyi diğerine bağlar ve bağımlı yapar. (çünkü, eğer)

 

 

Tablolar

Sözcük Türü	Tanım	Örnekler
İsimler	Kişi, yer, kavram, nesne adları	masa, İstanbul, sevgi
Sıfatlar	İsimlerin özelliklerini belirten kelimeler	güzel, büyük, akıllı
Fiiller	Hareket, durum, oluş bildiren kelimeler	koşmak, yazmak, olmak
Zarflar	Fiil, sıfat veya diğer zarfları belirten kelimeler	hızla, burada, çok
Edatlar	İsimler ve diğer kelimeler arasındaki ilişkileri belirten kelimeler	ile, için, tarafından
Zamirler	İsimlerin yerine geçen kelimeler	ben, sen, bu, o
Bağlaçlar	Cümleleri veya cümle içindeki ögeleri bağlayan kelimeler	ve, ama, çünkü

 

 

Hap Bilgiler

• İsimler: Kişi, yer, nesne ve kavramları belirler.
• Sıfatlar: İsimlerin özelliklerini belirtir.
• Fiiller: Hareket, durum veya oluş bildirir.
• Zarflar: Fiil, sıfat veya diğer zarfları nitelendirir.
• Edatlar ve Bağlaçlar: Cümle içindeki ilişkileri belirler ve ögeleri bağlar.
• Zamirler: İsimlerin yerine geçer.

 

 

Sınavda Çıkabilecek Noktalar

• Sözcük türlerinin tanımları ve örnekleri.
• Her sözcük türünün cümledeki işlevi.
• Sözcük türlerini cümlede doğru şekilde ayırt etme.

 

 

Örnek Sorular ve Çözümleri

1. Aşağıdaki cümlede hangi sözcük türü kullanılmıştır?
   • A) Elma tatlıdır.
   • B) Bu elma çok tatlı.
   • C) Elmalar tatlıdır.
   • D) Tatlı elma yiyorum.

Cevap: B) Bu elma çok tatlı.
Açıklama: Bu cümlede "bu" işaret sıfatı, "elma" isim, "çok" zarf, "tatlı" sıfattır.

2. Aşağıdaki cümlede hangi sözcük fiil değildir?
   • A) Koşmak
   • B) Yazmak
   • C) Kitap
   • D) Uyumak

Cevap: C) Kitap
Açıklama: "Kitap" bir isimdir, diğerleri fiildir.

3. Aşağıdaki cümlede hangi sözcük zamirdir?
   • A) Kitap
   • B) Bu
   • C) Güzel
   • D) Hızla

Cevap: B) Bu
Açıklama: "Bu" işaret zamiridir, diğerleri sıfat veya zarf türündedir.

4. Aşağıdaki cümlede hangi sözcük bağlaçtır?
   • A) Kitapları okudum ve sınavı geçtim.
   • B) Kitaplar
   • C) Güzel
   • D) Hızla

Cevap: A) Kitapları okudum ve sınavı geçtim.
Açıklama: "Ve" bağlaçtır, diğerleri sözcük türleri arasında yer alır.